Espainiako Bankuak gogorarazi du testamentuzko komisioa kobratu ahal izateko, erakundeak kanpoko profesional batek egingo lukeen aholkularitza-zerbitzuaren antzekoa eman behar duela. Horretarako, gainera, beharrezkoa izanen da oinordekoei entitateak kobratu beharreko komisioaren berri ematea eta zerbitzu hori onartzea.

Kasu askotan, ordea, oinordekoek berek jasotzen dituzte beren kontura behar dituzten agiriak edo kanpoko profesionalak erabiltzen dituzte, hala nola notarioa, abokatua edo gestoria. Horrela, aurkeztu ondoren, entitateak bere eskubideak erabiltzeko zilegitasuna ematen dien egiaztapen bat besterik ez du egiten. Kasu horretan, erakundeak ezin du ezer kobratu.

Eragiketa bat formalizatzeko egindako administrazio-kudeaketengatik erakundeari ordaintzen dion komisioa (ikus.  Espainiako Bankua). Ohikoena hipoteka-mailegua irekitzea da, normalean eragiketaren zenbatekoaren gaineko portzentaje bat izaten baita, gutxieneko batekin. Auzitegi batzuek uste dute justifikatuta dagoela baldin eta erakundeak egiaztatzen badu azterketa-, izapidetze administratiboko, funtsak lortzeko eta bezeroaren eskura jartzeko zerbitzua eman dela, Espainiako Bankuaren 5/2012 Zirkularrari jarraiki.

Kontratuan hitzartutako mugaeguna iritsi baino lehen iraupen mugatua zuen eragiketa bat amaitzeko erakundeak egin behar dituen jarduerei dagozkien izapide administratiboak ordaintzen dituen komisioa (ikus. Espainiako Bankua). Konpentsatu egiten du erakundea, eta, beraz, ez du irabazten, ezin baitu interesak edo komisioak kobratzen jarraitu.

Gure ustez, bikoiztasun bat sortzen da interes-tasen arriskua konpentsatzeko komisioarekin.

Komisio itundua, kitatzeak erakundeari irabazirik edo kapital-galerarik eragiten dion araberakoa (ikus. Espainiako Bankua).  Konpentsazio hori hipoteka finko eta misto ia guztietan aplikatzen ari da, % 5eko interesera iritsiz.

Araudia aldatu egin da azken urteotan, eta sinatzen den egunaren arabera parametro hauek aplikatzen dira:

• 2007.12.09 baino lehen –% 1 bertan behera uzteagatik. % 0ko subrogazioa.
• 2007.12.09 baino geroago (41/2007 Legea) – % 0,5 lehen 5 urteetan, % 0,25 geroago.
• 2019.06.16 baino geroago (5/2019 Legea– LCCI)–  %0,25 1-3 urteak, % 0,15 4-5 urteak, % 0 geroago

ASUFINen kalkuluaren konplexutasuna salatzen ari gara, deribatu finantzario baten antzekoa (swap), komisio hori aplikatzen den ala ez zehazteko. Izan ere, komisio hori aplikatzen den jakiteko, hipotekaren ‘merkatuko balioa’ kalkulatu beharko da, batez besteko kontsumitzailearen eskura ez dagoen kalkulua. Horregatik guztiagatik, badira batzorde horren baliogabetasuna adierazten duten epaiak, eta kontsumitzaileek erraz berreskuratu ahal izan dituzte 1.000 eta 5.000 euro artean.

Zorpekoa erakundeak kontu baten titularrari ematen dion kreditu-erraztasuna da. Eta horrek erabakitzen du, ez bezeroak, irekitzea (kontuko kontabilitate-saldoaren gainetik karguak uztea).

Zorpeko komisioa eta posizio zordunak erreklamatzeko komisioa ez dira berdinak, beste zerbitzu bat ordaintzen baitu. Bigarrenak saldo zorduna berreskuratzeko entitateak bere gain hartutako kostuei aurre egiten dien bitartean, lehenengoak entitateak eskaintzen duen erraztasuna ordaintzen du. Hala, zorpeko komisioak muga bat du: UTBa ezin da izan diruaren legezko interesa baino 2,5 aldiz handiagoa.

Azkenik, erakundeak bere bezeroarekiko gardentasun handiagoa izan dezan, beti eman behar da komisio horren likidazioa, zorpetze-egunekin.

Posizio zordunak edo “zenbaki gorriak” berreskuratzeak eragindako kostuengatik erakundeari ordaina ematea helburu duen komisioa da. Auzitegi Gorenak baliorik gabe utzi zuen 2019ko urrian. Hala ere, irizpide zehatz batzuk daude behar bezala aplikatzeko:

• Bezeroari emandako kontratu aurreko eta kontratuko informazioan aurreikusita egon behar du, zenbateko zehatzarekin, eta benetan jasandako kostuekin bat etorri behar du (desberdina izan daiteke erabilitako kanalaren arabera, eta horietako bakoitza zehaztu egin behar da).
• Komunikazioetarako kanal egokia erabiltzea, erreklamatutako saldoaren proportzioa gordez, eta komisio hau aplikatu beharrik ez duten gutxieneko zor-atalaseak ezar daitezke. Komunikazioek bezeroaren pribatutasuna errespetatu beharko dute.
• Gastu hori beste zigor batzuekin bateraezina izatea.
• Ordaindu gabeko saldo bakoitzeko komisio bakarra kobratuko da, nahiz eta denboran luzatzen den eta erreklamazio gehiago behar izan.
• Gastu horren berri eman beharko da, bere karguaren aurretik, ahal dela zorraren jakinarazpenean bertan.

Azkenik azpimarratu behar da ASUFIN ESTUDIOAN (Banku-komisioak), komisio hori %10.000 UTBra irits zitekeela. Komisio hori zorpekotik 48 ordura kobratzen da, eta batez beste 40 euro inguru, BBVAk eta Deutsche Bankek 30 euro eta Liberbank eta Banco Santanderrek 50 eta 49 euro artean.

Espainiako Bankuak adierazten duen bezala, “erakunde hartzailearen kontu batean eskudirutan ordaintzeko sarrerak onartzea kutxa-zerbitzuaren prestazioa da, kontu-kontratuari datxekiona, eta, beraz, ezin da modu independentean ordaindu. Kasu horietan, kutxa-zerbitzua mantentze-lanen bidez ordaintzen da “. Beraz, arau orokor gisa, komisio hori ez litzateke baimenduko, baldin eta bezeroarekin kobratzen ez bada emandako zerbitzuak ohikoa gainditzen duenean. Hala ere, arautzaileak berak uste du “diru-sarreraren kontzeptua identifikatzea zerbitzu gehigarria” dela, eta, beraz, komisioa kobratu ahal izango litzatekeela horregatik.

ASUFINen ez gaude ados irizpen horrekin, eta epaitegiek jada eman dituzte horri buruzko epaiak, hala nola Gasteizko Merkataritza arloko 1. Epaitegiaren 2017. urteko urriaren 10eko epaiak. Epai horren arabera, kontzeptua egiaztagirian eta kontuan egindako oharrean sartze hutsak ez dakar gehiegizko ekintza, ez eta oinarrizko kutxako zerbitzutik kanpo ere.

Komisio horrek oinarrizko kutxako zerbitzua ordaintzen du: diruaren sarrera eta itzulketa, txeke bidezko xedapenak, zordunketak eta dirusarrerak. Gainera, kobratzeari dagokionez, ondoren ordaintzekoa da eta sortzapen linealekoa. Kontua kitatzen bada, zati proportzionala bakarrik kobratu behar da.

ASUFIN IKERKETAN (Bankuko-komisioak)  gure herrialdeko banku-erakundeek urtean 200 eurotik (Banco Sabadell) 48 eurora (CaixaBank) kobratzen dituzten zenbatekoak kontsulta daitezke.

Hala ere, kontu instrumental edo lotu bat denean, hau da, hipoteka baten ordainketak egiteko edo eperako gordailu baten edo inbertsio-produktu baten diru-sarrerak jasotzeko irekita dagoenean, bi egoera aurkitzen ditugu. Kontu hori 2012. urtea baino lehen ireki bazen, horrek ez dio inolako kosturik ekarriko titularrari, baldin eta ordainketa-betebehar baterako edo kobratzeko eskubide baterako baino ez bada. 2012tik aurrera, erakundearen eskakizunengatik irekita dauden kontuetan komisioak kobratzea baimentzen da, baina horren berri eman behar zaio bezeroari produktu nagusia kontratatzeko unean, eta komisioak kontuan hartu behar dira produktu horren UTB kalkulatzeko. Gainera, komisio horiek ezingo dira aldatu lotutako produktuaren bizitza osoan.

Kontuaren funtzionamenduari lotutako komisio bat da, likidazio-epean egiten den apunte bakoitzeko zenbateko finko bat duena, hiru hilean behin edo sei hilean behin izaten dena. Batzuetan, kontratuak kobratzetik salbuetsitako apunteen kopuru jakin bat barne hartzen du (lehenengo 10ak, adibidez). Administrazio-batzordea ordaindu gabeko apunteengatik bakarrik kobratu behar da, mantentze-komisioarekin batera, hala nola transferentziengatik (gauzatuak eta jasoak) edo ordainagirien zordunketengatik.

Bestalde, Espainiako Bankuaren arabera, batzorde horren kontratu-klausularen idazketa kontuan hartu behar da, bezeroak kontuari buruzko bi komisio daudela uler dezakeela egiaztatzeko, mantentzekoa eta administraziokoa.